Gontowiec Podróżny BLOG

25 marca przypada ważne dla ludowej kultury święto Zwiastowania, wobec czego przysłów mamy dzisiaj niemało, a większość z nich dotyczy bocianów: „Na Zwiastowanie przybywaj bocianie”, „Na Zwiastowanie bocian na gnieździe stanie”.

Tradycja ludowa wie, co mówi i pierwszego w tym roku bociana na gnieździe widzieliśmy dokładnie wczoraj. Przedwczoraj radowaliśmy oczy widokiem kroczących dostojnie po nadwarciańskich polach bocianich par. Przy pierwszej dwójce uciechy było co nie miara i aparaty poszły w ruch. Kolejne wywoływały już tylko okrzyki „Popatrz i tam jest! I tam dalej kolejny!” Ten na gnieździe miał wyraźne parcie na szkło. Pozował. Gdyby umiał mówić, usłyszelibyśmy: „Właśnie zaczynam budowę. Wpadnijcie za tydzień, domeczek będzie już piękny”. Głupio nam było odpowiedzieć, że to trochę za daleko, byśmy mogli kontrolować postępy w pracach, ale gdyby ktokolwiek z Was wybierał się w najbliższym czasie w okolice imponującej romańską świątyni w Tumie, to zaczątek tego gniazda ulokowany jest w pobliskim Kwiatkowie.


Do ludowych porzekadeł trafiły także inne skrzydlate stworzenia:
- „Na święto Zwiastowania przybywa bocian i kania”,
- „W święto Zwiastowania pliszka, usiadłszy na gniazdo bocianie, przynosi wiosnę z nieba”,
- „Na Zwiastowanie jaskółki się ukazują, ludziom wiosnę zwiastują”,
- „Na Maryi Zwiastowanie jaskółka ze snu powstanie”,
- „Gdy przed Zwiastowaniem ruszy się pszczoła, to mokrą wiosnę nam przywoła”.

Mamy też przepowiednie pogodowe:
- „Jakie jest Zwiastowanie, takie będzie i Zmartwychwstanie”,
- „Czysty wschód słońca na Marii Zwiastowanie znaczy dobrego roku opowiadanie”,
- „Mgła na Zwiastowanie znaczy rzek rozlanie”,
- „Na Zwiastowanie, kiedy mgła w zaranie, chociaż słonko jasno wschodzi, znak niechybny to powodzi”.
Słońce może nazbyt czysto nie wstawało, bo chmur na horyzoncie sporo, ale mgieł dziś nie było, no i najważniejsze – jest ciepło, więc mimo zapowiadanego ochłodzenia mamy pewność, że Wielkanoc będzie ciepła.

A teraz już tylko informacyjnie: Zwiastowanie Pańskie obchodzone jest w Kościele, co zrozumiałe, dziewięć miesięcy przed Bożym Narodzeniem. Data może się zmienić jedynie wtedy, kiedy święto wypada w niedzielę, a jeżeli Zwiastowanie przypada na piątek, to wówczas nie obowiązuje post. Ponieważ święto silnie związane jest z obrzędowością ludową, to oprócz mnogości przysłów, przynosi ze sobą też mniej oficjalne nazwy lokalne:
- Matki Bożej Wiosennej – co chyba nie wymaga tłumaczenia.
- Matki Bożej Roztwornej albo Roztworznej – „roztwierającej” ziemię na przyjęcie ziarna, ale też owym „roztwarciem” uwalniającej jaskółki. Dawniej sądzono, że te sympatyczne ptaszki zimują w błocie i aby mogły wyfrunąć pod niebo, trzeba im to było umożliwić. („Na Matkę Boską Roztworną rzuca jaskółka swą topiel jeziorną”). Na dawnych ludowych obrazach Matka Boża Roztworzna przedstawiana była z kluczami.
- Matki Bożej Zagrzewnej – bo nakazywała słońcu świecić jaśniej, co też skwapliwie czyniło, ogrzewając ziemię i przyspieszając kiełkowanie nasion.
- Matki Bożej Strumiennej – bo, jak mawiali Kaszubi, „Na Strumienną strumienie puszczają.”
- Matki Bożej Ożywiającej – dającej nadzieję na lepsze, cieplejsze dni.

Na Podlasiu gospodynie będą dziś piekły drożdżowe placuszki w kształcie bocianich łap, zwane „busłowymi” albo „busiołowymi” łapami. Kiedyś wkładano je klekotom do gniazd. W trosce o urodzaj (płodność) na polach i w zagrodzie, pieczono także miniatury narzędzi rolniczych: bron, pługów, sierpów, kos.

Dnia Busłowych Łap w kalendarzu nie znalazłam. Jest za to Dzień Gofrów, który wbrew pozorom także związany jest ze Zmartwychwstaniem, a powstał w wyniku zwykłego nieporozumienia językowego. Jego tradycja wywodzi się ze Szwecji, gdzie wypowiadana niestarannie i z gwarowymi naleciałościami nazwa święta (Vårfrudagen) zyskała niezamierzone brzmienie, kojarzące się właśnie z goframi (Våffeldagen). Ile w tym prawdy, a ile anegdoty, trudno dziś orzec. W latach 50. kościelny Vårfrudagen został w Szwecji przeniesiony na niedzielę poprzedzającą Niedzielę Palmową, a Våffeldagen pozostawiono, że tak powiem, na miejscu. Dzień Gofra ma się dobrze i nic nie stoi na przeszkodzie, by go świętować. Można też spróbować upiec busłowe (bocianie) łapy. Przepisów krąży po Internecie niemało.

W ostatnią sobotę marca świętujemy Godzinę dla Ziemi. Termin wybrano nieprzypadkowo, ponieważ nawiązuje do dzisiejszej zmiany czasu z zimowego na letni (tym sposobem delikatnie daję do zrozumienia, że dziś śpimy godzinę krócej). Głównym argumentem tej machinacji z zegarkami było efektywniejsze wykorzystanie światła dziennego i oszczędność energii. U podstaw Godziny dla Ziemi leży to samo oszczędzanie, ale nie tylko. To święto ma nas sprowokować do refleksji nad kondycją planety i zmotywować do podjęcia działań na rzecz jej ratowania. Zgaszenie świateł o 20:30 ma wymiar symboliczny, a tak naprawdę, to wiele miejscowości od dawna już oszczędza energię elektryczną, wyłączając co noc oświetlenie ulic. Widzieliśmy to nie dalej jak wczoraj, kiedy nocną porą wracaliśmy z wojaży.

Mamy też dzisiaj dwie godne uwagi okazje do celebrowania, czyli Europejski Dzień Talentów oraz Międzynarodowy Dzień Czytania Tolkiena, a wśród poważnych świąt z przesłaniem: Międzynarodowy Dzień Solidarności z Uwięzionymi i Zaginionymi Pracownikami ONZ (obchodzony w rocznicę uprowadzenia Aleca Coletta, którego ciało znaleziono dopiero po 24 latach) oraz Międzynarodowy Dzień Pamięci Ofiar Niewolnictwa i Transatlantyckiego Handlu Niewolnikami.

Tekst i foto Maria Gonta

Dodaj komentarz:

Od poniedziałku zmiana trasy

Od poniedziałku autobusy pojadą zmienioną trasą. Miejski Zakład Komunikacji w Gorzowie Wielkopolskim informuje, że od 2 października 2023 r. (poniedziałek) do ... <czytaj dalej>

Przyjdź, zagłosuj

Po miesiącu spotkań z mieszkańcami i dyskusjach o zadaniach wymagających realizacji w ramach Budżetu Obywatelskiego 2024 w rejonach zmierzamy do ... <czytaj dalej>

Nowa e-usługa w urzędzie skarbowym

Oczekiwana przez użytkowników usługa „Rozliczenia” już dostępna w e-Urzędzie Skarbowym. Dzięki nowej usłudze w e-Urzędzie Skarbowym (e-US) podatnicy i płatnicy mogą ... <czytaj dalej>

Od słowa może zacząć się wszelkie zło

Na początku było słowo. Tak, Biblia. Od słowa zaczyna się wszelkie dobro, ale i od słowa może zacząć się wszelkie ... <czytaj dalej>

«	październik 2023					»
P	W	Ś	C	P	S	N
						1
2	3	4	5	6	7	8
9	10	11	12	13	14	15
16	17	18	19	20	21	22
23	24	25	26	27	28	29
30	31

Wybór między dobrym a dobrym

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy

Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog

Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert

Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum

Super info. Dobrze, ze powstają takie placówki, Może nie będzie się fam farbować historii i mowić o czasie po 1945, nie wspominając o tych, kt <czytaj dalej>

Byliśmy na "Zielonej Granicy" !-dramat,ale trzeba zobaczyć.Szczególnie zachęcam sympatyków Polskiej Zjednoczonej PRawicy /PZPRu/- zobac <czytaj dalej>

Jak taki dobry to czemu kancelaria synowca go wywalila <czytaj dalej>

Czlowiek ten jest prawnikiem i ma sie za wielkiego prawnika. Wielkie ma tez ego. I to jest jego przekleństwem. <czytaj dalej>

Jutro idziemy do kina "60 krzeseł"...
Marek z Rybakowa <czytaj dalej>