Gontowiec Podróżny BLOG
Ostatni wakacyjny weekend
27 sierpnia 2022 07:23, admin ego

Wraz z 27 sierpnia nadszedÅ‚ ostatni sierpniowy weekend oferujÄ…cy nam wyjÄ…tkowo rozgwieżdżonÄ… noc i oryginalne Å›wiÄ™ta. Gwiezdnego blasku nie przyćmi dziÅ› bÄ™dÄ…cy w nowiu Księżyc, za to – jeżeli tylko chmury raczÄ… siÄ™ rozsunąć – na pewno zauważycie Å›wiecÄ…cego jasno Saturna. Nie mogÄ™ niestety wykluczyć, że to jest Jowisz, bowiem kiepsko znam siÄ™ na planetach, a teraz wyraźnie widać je obie.
Świętem na stałe przypisanym dzisiejszej dacie jest Dzień TIR-a, natomiast ostatnia sobota sierpnia to Dzień Spieczonego Bliźniaka i Noc Nietoperzy.
PoczÄ…tków Å›wiÄ™ta „zawodowych kierowców, pokonujÄ…cych miÄ™dzynarodowe trasy peÅ‚nowymiarowymi ciężarówkami” nie udaÅ‚o mi siÄ™ ustalić. Wiem tylko, że okreÅ›lenie TIR (Transport International Routier) pojawiÅ‚o siÄ™ po raz pierwszy w 1949 r. Nazwano tak „miÄ™dzynarodowÄ… konwencjÄ™ upraszczajÄ…cÄ… przepÅ‚yw towarów na dalekich trasach”. Pierwsze informacje o niej pochodzÄ… z 1949 r., praktyczne zastosowanie rozpoczÄ™to jednak w 1952 r., a w 1975 r. uwzglÄ™dniono w niej także transport inter- i multimodalny, czyli przewóz Å‚adunków wykorzystujÄ…cy wiÄ™cej niż jeden rodzaj transportu, oznaczajÄ…cy po prostu wszelkie kombinacje szynowo-drogowo-morskie.
Konwencja TIR obejmuje swoim zasiÄ™giem ponad 6o krajów Europy, Afryki PóÅ‚nocnej, Bliskiego i Åšrodkowego Wschodu, także Stany Zjednoczone oraz KanadÄ™. Pojazdy opatrzone charakterystycznÄ… biaÅ‚o-niebieskÄ… tabliczkÄ… sÄ… zaplombowane i podlegajÄ… uproszczonej procedurze celnej. O ile przewożenie towarów w ramach Unii Europejskiej nie jest obwarowane koniecznoÅ›ciÄ… posiadania karnetu TIR, to wywóz ich poza UniÄ™ – już tak.
Tyle podstawowych informacji o tym, skÄ…d wzięła siÄ™ oficjalna nazwa i jak ten system dziaÅ‚a. W mowie potocznej „tirem” nazywamy po prostu każdÄ… wielkÄ… ciężarówkÄ™. Dopóki nie wybudowano przebiegajÄ…cej obok naszego miasta drogi szybkiego ruchu, w pobliskim Deszcznie odbywaÅ‚y siÄ™ coroczne Zloty Kierowców Aut Ciężarowych, zwane w skrócie KAC-em. Oprócz tradycyjnej parady ciężarówek na trasie Deszczno - Gorzów – Deszczno byÅ‚o tam mnóstwo innych atrakcji (z zawodami strongmanów włącznie).
Teraz droga S3 omija wieÅ›. TradycjÄ™ zlotów przejęły MiÄ™dzynarodowy Zlot Ciężarowych Pojazdów Tuningowanych Master Truck Show w Polskiej Nowej Wsi koÅ‚o Opola i MiÄ™dzynarodowy Zlot Pojazdów Ciężarowych Baltic Truck Festival w GdaÅ„sku, a mnie trochÄ™ żal. TrÄ…biÄ…cy konwój fantazyjnie pomalowanych ciÄ…gników bez naczep robiÅ‚ kolosalne wrażenie. Na zdjÄ™ciu KAC sprzed 10 lat (rok 2012).
Kolejne dzisiejsze Å›wiÄ™to – DzieÅ„ Spieczonego Bliźniaka – organizowany jest od 1998 r. w Czarnkowie. ZjeżdżajÄ…ce z caÅ‚ego kraju pary bliźniÄ…t wspólnie żegnajÄ… lato oddajÄ…c siÄ™ m.in. ceremonialnemu pieczeniu wielkopolskiej pyry. W programie obchodów jest też zawsze przemarsz bliźniaków ulicami miasta i konkurs zatytuÅ‚owany „Jak dwie krople wody”. W 2022 r. MCK w Czarnkowie poinformowaÅ‚o, że z powodu remontu amfiteatru żadnych celebracji nie bÄ™dzie. Szkoda.
Pokrzywdzone sÄ… również nietoperze. MyÅ›lÄ™, że niemal każdy zna termin „Noc Sów”, ponieważ NadleÅ›nictwa organizujÄ… z tej okazji różne wydarzenia, w których naprawdÄ™ warto brać udziaÅ‚. Natomiast o „MiÄ™dzynarodowej Nocy Nietoperzy” zapewne maÅ‚o kto sÅ‚yszaÅ‚. Jest zdecydowanie mniej popularna, chociaż po raz pierwszy zainicjowano jÄ… 25 lat temu (1997 r.). Ta jedyna w roku Noc przypada wÅ‚aÅ›nie teraz, w ostatniÄ… sobotÄ™ sierpnia, mimo to nie udaÅ‚o mi siÄ™ wyszperać w naszej okolicy żadnych przejawów Å›wiÄ™towania. Szkoda, bo o nietoperzach krąży tyyyleee sensacyjnych i nieprawdziwych opowieÅ›ci…
Hinduska legenda mówi, że dawno, dawno temu nietoperze byÅ‚y ptakami marzÄ…cymi o podobieÅ„stwie do czÅ‚owieka. Ich żarliwe proÅ›by w koÅ„cu siÄ™ speÅ‚niÅ‚y, chociaż nie do koÅ„ca tak, jak sobie wyobrażaÅ‚y. Kiedy otrzymaÅ‚y zÄ™by, wÅ‚osy i podobne ludzkim twarze, a reszta ciaÅ‚a pozostaÅ‚a ptasia, to ze wstydu schowaÅ‚y siÄ™ w najciemniejszych zakamarkach. WylatujÄ… stamtÄ…d tylko nocÄ…, żeby nie spotkać siÄ™ z ptakami. Ich Å‚aciÅ„ska nazwa (Chiroptera) znaczy „rÄ™koskrzydÅ‚e”.
Nasi przodkowie twierdzili, że „nietoperz w pustÄ… gÅ‚owÄ™ nigdy siÄ™ nie wkrÄ™ci”, tymczasem ani krzty prawdy nie ma w stwierdzeniach, że wplÄ…tujÄ… siÄ™ we wÅ‚osy. Nie pozwala im na to zmysÅ‚ echolokacji, a kiedy latajÄ… nad waszymi gÅ‚owami cieszcie siÄ™, bo to one wyÅ‚apujÄ… zwabione ciepÅ‚otÄ… i aromatem ludzkich ciaÅ‚ komary.
Kiedy zdarza nam siÄ™ siedzieć po ciemku na rybach, wtedy sÄ… najbardziej pożądanymi towarzyszami. Wiecie, że w ciÄ…gu jednej nocy nocek rudy potrafi zjeść 500 komarów, a borowiec 30 chrabÄ…szczy? Nie sÄ… duże, a apetyt majÄ… wilczy! MaÅ‚o tego – „gdyby gacek Å›piewać umiaÅ‚, to by i sÅ‚owika zdumiaÅ‚”.
Tekst i foto Maria Gonta
<czytaj dalej>
Wchłaniamy mikroplastik
26 sierpnia 2022 07:49, admin ego

26 sierpnia to zwykÅ‚y dzieÅ„, który nie doczekaÅ‚ siÄ™ jeszcze dopasowanego do siebie przysÅ‚owia, ale wÅ›ród sierpniowych porzekadeÅ‚ zawsze można coÅ› wyszperać, ot chociażby to mówiÄ…ce, że „Już po Å›wiÄ™tym BartÅ‚omieju, jedz już kluski na oleju”.
<czytaj dalej>
A może zupka chińska?
25 sierpnia 2022 08:12, admin ego

25 sierpnia. „Kiedy na Luizy Å‚adnie, Å›nieg późno spadnie”.
<czytaj dalej>
Uśmiech za przysłowia
24 sierpnia 2022 08:41, admin ego

24 sierpnia. Mój organizm tak bardzo chciaÅ‚ być zdrowy i wesoÅ‚y przez caÅ‚y rok, że – pamiÄ™tajÄ…c o wróżbie na dzieÅ„ Å›w. BartÅ‚omieja – zadbaÅ‚, bym o brzasku otworzyÅ‚a oczy.
<czytaj dalej>
O biszkopcie, wyjątkowym kościele i rondzie
23 sierpnia 2022 08:37, admin ego

23 sierpnia. Dzisiejszej nocy Słońce wkroczyło w znak Panny.
<czytaj dalej>
Sam zrób roślinne mleko
21 sierpnia 2022 10:03, admin ego

22 sierpnia. Do września kilka dni, a w lasach już zaczyna robić się wrzosowo. To jeszcze nie szczyt rozkwitu tych prześlicznych krzewinek, jednak przy leśnych duktach fioletowa mgiełka coraz wyraźniejsza.
<czytaj dalej>
Spojrzeć na świat przychylnym okiem
21 sierpnia 2022 08:19, admin ego

21 sierpnia. W koÅ„cu pada deszcz. Pada od sobotniego popoÅ‚udnia, wiÄ™c „na Å›w. Bernarda” ziemia zdążyÅ‚a jeszcze trochÄ™ zmiÄ™knąć, zgodnie z wczorajszym przysÅ‚owiem, Å‚agodzÄ…c przyszłą hardość zimy. <czytaj dalej>
Dzień pełen świąt
20 sierpnia 2022 08:40, admin ego

20 sierpnia. „JeÅ›li na Bernarda ziemia twarda, to bÄ™dzie zima harda, a jak miÄ™kka to lekka”.
<czytaj dalej>
Fotografia - kęs czasu
19 sierpnia 2022 08:13, admin ego

19 sierpnia. ZauważyliÅ›cie że nie wiadomo kiedy radykalnie skróciÅ‚y siÄ™ dni? Wprawdzie ich dÅ‚ugość w naszym kraju ciÄ…gle jeszcze przekracza 14 godzin i to w każdym zakÄ…tku, ale kto to widziaÅ‚, by SÅ‚oÅ„ce latem zachodziÅ‚o krótko po 20.00? <czytaj dalej>
Kiszony śledź
18 sierpnia 2022 08:03, admin ego

18 sierpnia to jednocześnie trzeci w tym roku czwartek miesiąca, a skoro tak, to obchodzimy Święto Kiszonego Śledzia Szwedzkiego. <czytaj dalej>
Św. Jacek od pierogów
17 sierpnia 2022 08:27, admin ego

17 sierpnia to najlepszy dzieÅ„ na jedzenie pierogów, tym bardziej że dziÅ› wspomnienie „Å›wiÄ™tego Jacka z pierogami”, dominikanina żyjÄ…cego na przeÅ‚omie XII i XIII w., który – zgodnie z legendÄ… – podczas gÅ‚odu, jaki nastÄ…piÅ‚ po tatarskich najazdach, karmić miaÅ‚ mieszkaÅ„ców MaÅ‚opolski pierogami wÅ‚asnego wyrobu. Mimo że jego kult rozpowszechniony jest na caÅ‚ym Å›wiecie, tylko w naszym kraju obdarzamy go takim smacznym przydomkiem.
Pogodowo Å›w. Jacek Odrowąż wróży nam, jak bÄ™dzie wyglÄ…daÅ‚a nadchodzÄ…ca jesieÅ„:
„Z jakÄ… pogodÄ… Jacek przybywa, taka jesieÅ„ bywa”,
„Jacek gdy suchy, rozprasza jesienne pluchy”,
„JeÅ›li w dniu Jacka nie pada, suchÄ… jesieÅ„ zapowiada”,
„Z jakÄ… pogodÄ… Jacek przybywa, taka jesieÅ„ bywa”.
SÄ…dzÄ…c po zaokiennej aurze, na obfitość grzybów chyba liczyć nie możemy. Już o szóstej rano byÅ‚o 18°C, a temperatura w ciÄ…gu dnia wzrosnąć ma do 32°C. Niebo czyste jak Å‚za. Gdyby nie pracujÄ…ca pod oknem tak wczeÅ›nie koparka, można by jeszcze chwilÄ™ dospać.
Suchy Jacek może mieć wpÅ‚yw nawet na zimowe miesiÄ…ce: „JeÅ›li na Jacka nie panuje plucha, to pewnie zima bÄ™dzie sucha”. WyglÄ…da na to, że póÅ‚nocno-zachodni kraniec Polski kolejny rok obejdzie siÄ™ bez Å›niegu.
Åšw. Jacek Odrowąż (1183-1257), bratanek krakowskiego biskupa Iwo Odrowąża (1160-1229) byÅ‚ jednym z pierwszych polskich dominikanów. Jego życie okraszone jest mnóstwem legend. WedÅ‚ug jednej z nich lipy rosnÄ…ce wokóÅ‚ koÅ›cioÅ‚a Å›w. Jakuba w Sandomierzu, posadzić miaÅ‚ sam Å›wiÄ™ty, ale zrobiÅ‚ to w sposób nietypowy, bo „do góry nogami”. MocÄ… żarliwej modlitwy zarówno Jacka, jak i pozostaÅ‚ych braciszków, korzenie przemieniÅ‚y siÄ™ w konary, a ich fantazyjne ksztaÅ‚ty zdobiÄ… do dziÅ› otoczenie Å›wiÄ…tyni.
WedÅ‚ug innej legendy, kiedy szykujÄ…c siÄ™ do ucieczki z Kijowa przed tatarskimi hordami, dla ochrony przed znieważeniem zabieraÅ‚ z koÅ›cioÅ‚a NajÅ›wiÄ™tszy Sakrament, usÅ‚yszaÅ‚, jak przemawia do niego z kamiennej figury Matka Boża: „Jacku, zabierasz Syna, a zostawiasz MatkÄ™?”. W cudowny sposób figura straciÅ‚a swój wielki ciężar i wobec zaistniaÅ‚ych okolicznoÅ›ci, MatkÄ™ Bożą JackowÄ… można dziÅ› oglÄ…dać w koÅ›ciele dominikanów w Krakowie, a samego Å›wiÄ™tego najczęściej przedstawia siÄ™ z monstrancjÄ… w jednej rÄ™ce i z figurÄ… Matki Bożej w drugiej.
ÅšwiÄ™temu Jackowi przypisuje siÄ™ też sprowadzenie do Polski z WÅ‚och odmiany orzechów o szczególnie wielkich owocach. Do dziÅ› nazywajÄ… siÄ™ Jackami (orzech wÅ‚oski Jacek).
Tak naprawdÄ™ wspomnienie Jacka Odrowąża powinno być obchodzone 15 sierpnia (zgodnie z datÄ… jego Å›mierci), przeniesiono je jednak na dzisiejszy dzieÅ„, ponieważ tamta data zajÄ™ta jest przez uroczystoÅ›ci WniebowziÄ™cia Matki Bożej. W zwiÄ…zku z tym, że w poÅ‚owie sierpnia na stoÅ‚ach pojawiaÅ‚a siÄ™ już nowa mÄ…ka, radowano siÄ™: „Na Å›w. Jacek z nowej pszenicy placek” lub „Na Å›wiÄ™tego Jacka najecie siÄ™ placka”.
Placki plackami, ale przecież Jacek Odrowąż karmiÅ‚ ubogich pierogami. Jedna z mnóstwa legend mówi, że byÅ‚y to nasze poczciwe „ruskie”, które zachwycony ich smakiem Jacek przywiózÅ‚ do kraju z Kijowa. SzkopuÅ‚ w tym, że ziemniaki pojawiÅ‚y siÄ™ u nas dopiero w XVII w., kiedy Jan III Sobieski przywiózÅ‚ swojej MarysieÅ„ce spod Wiednia pierwsze bulwy. Nawiasem mówiÄ…c, wysadzono je w ogrodzie, traktujÄ…c jako roÅ›liny ozdobne.
Nie zachowaÅ‚y siÄ™ żadne zapiski zdradzajÄ…ce, jaki farsz umieÅ›ciÅ‚ Å›w. Jacek w swoich pierogach, Å›miem jednak twierdzić, że byÅ‚a to kasza z twarogiem. Te prezentowane na zdjÄ™ciu majÄ… farsz twarogowy przygotowany na sÅ‚odko, dlatego towarzyszy im góra owoców. „ÅšwiÄ™ty Jacku z pierogami, zmiÅ‚uj siÄ™ nad nami!”.

Na zakoÅ„czenie ciekawostka. Znany jÄ™zykoznawca Maciej Malinowski dowodzi, że nasz dzisiejszy bohater dnia byÅ‚ w rzeczywistoÅ›ci Jakubem, gdyż „na chrzcie otrzymaÅ‚ imiÄ™ Jakób (pisane wtedy przez ó, od Jacobus). Zamiast zdrobniale Jacobo mówiono jednak na niego Jacko (pomylono te zdrobnienia) i nieoczekiwanie formÄ™ tÄ™ ktoÅ› skojarzyÅ‚ z Jacinthusem (od: Hiacinthus). W kronikach odnotowano później Å›w. Jacka Odrowąża zamiast Å›w. Jakuba Odrowąża. I tak już zostaÅ‚o…”
Tekst i foto Maria Gonta
<czytaj dalej>
Roch i Roszek
16 sierpnia 2022 08:00, admin ego

16 sierpnia oznacza, że nie wiadomo kiedy minęła nam połowa miesiąca. <czytaj dalej>
Nie tylko o Wniebowzięciu
15 sierpnia 2022 07:47, admin ego

15 sierpnia. DziÅ› od rana dobra wróżba: „Gdy na WniebowziÄ™cie Panny ciepÅ‚o dopisuje, to ciepÅ‚y i pogodny koniec lata obiecuje”.
<czytaj dalej>
Wspomnienie króla piorunów
14 sierpnia 2022 09:42, admin ego
Problemy leworęcznych
13 sierpnia 2022 08:43, admin ego

13 sierpnia. Trwa długi sierpniowy weekend, więc tradycji stało się zadość i pogoda postanowiła się zepsuć. Niebo zaciągnęło szarą kotarę. Siąpi. <czytaj dalej>
Nielekki los ciężkich słoni
12 sierpnia 2022 08:44, admin ego

„Od Å›wiÄ™tej Klary sÄ… już Å‚adne dary” – w wiÄ™kszoÅ›ci kalendarzy przysÅ‚owie to figuruje pod datÄ… 12 sierpnia. Nie wiem, czy rzeczywiÅ›cie dawniej obchodzono wspomnienie tej Å›wiÄ™tej wÅ‚aÅ›nie dzisiaj, czy to któryÅ› z internetowych kalendarzowców kiedyÅ› siÄ™ pomyliÅ‚, a pozostali po prostu powielajÄ… ten błąd, ale jej wspomnienie liturgiczne obchodzone jest w dziennÄ… rocznicÄ™ Å›mierci (czyli wczoraj), wiÄ™c i wszystkie przysÅ‚owia powinny być wÅ‚aÅ›nie wtedy cytowane. <czytaj dalej>
Lwica pośród zabytków
11 sierpnia 2022 08:07, admin ego

Wiele lat temu, właśnie 11 sierpnia, postanowiłam zepsuć kuzynowi uroczystości związane z jego chrzcinami i wypchnęłam się na świat.
<czytaj dalej>
Najbardziej zapracowany święty
10 sierpnia 2022 08:02, admin ego

10 sierpnia. Nasi przodkowie mawiali „Na Å›wiÄ™ty Wawrzyniec lata wnet koniec”, jednak nie martwmy siÄ™ na zapas. Pogoda dziÅ› piÄ™kna i to jest w tej chwili najważniejsze.
<czytaj dalej>
Czytam książki. Nie biegam
9 sierpnia 2022 08:41, admin ego

9 sierpnia wita nas dobrÄ… wróżbÄ…: „JeÅ›li w sierpniu dni jasne, bÄ™dÄ… stodoÅ‚y ciasne”. Na razie narzekać na brak sierpniowej jasnoÅ›ci nie możemy, oby wiÄ™c stodoÅ‚y spokojnie siÄ™ napeÅ‚niaÅ‚y („Kto w lecie nie zbiera, w zimie gÅ‚odem przymiera”), a ceny produktów nie rosÅ‚y w takim tempie. <czytaj dalej>
Kot wie, czego chce
8 sierpnia 2022 07:32, admin ego

8 sierpnia. DzieÅ„ Å›w. Dominika byÅ‚ kiedyÅ› poczÄ…tkiem zwożenia snopów z pól do stodóÅ‚ („Na Å›wiÄ™tego Dominika zboże z pola do gumn zmyka”, „Na Å›wiÄ™ty Dominik kopy z pola myk, myk”). <czytaj dalej>